Γ΄ γυμνασίου : Οξέα

Οξέα Η_xΑ (Acid)

Λεμόνι , αναψυκτικά , γαλακτικό οξύ , ξίδι και άλλα πολλά οξέα που έχουν σχέση με την καθημερινή μας ζωή .

 

Θειικό οξύ :vitriol, oil of vitriol, sulfuric acid, sulphuric acid μεθανικό οξύ : formic acid γαλακτικό οξύ :lactic acid , κιτρικό οξύ :citric acid

Τα οξέα παρουσιάζουν κοινές ιδιότητες (όξινος χαρακτήρας) :

1. Έχουν ξινή γεύση.
2. Αλλάζουν το χρώμα των δεικτών : αν προσθέσουμε μπλε της βρωμοθυμόλης σε διάλυμα οξέος θα γίνει ΚΙΤΡΙΝΟ. Το βάμμα του ηλιοτροπίου γίνεται ΚΟΚΚΙΝΟ.
3. Αντιδρούν με ανθρακικά άλατα και ελευθερώνουν αέριο CO₂.

Na₂CO_3(s) + 2HCℓ_(aq) →2NaCℓ_(aq) + CO_2(g) + H₂O_(ℓ)

Πείραμα : σόδα (ή κιμωλία) και χυμός λεμονιού.

1. Ορισμένα μέταλλα αντιδρούν με τα οξέα και ελευθερώνουν αέριο Η₂.

Πείραμα : Ζn και δ/μα υδροχλωρίου ΗCℓ δηλ.

Ζn_(s) + 2HCℓ_(aq) → ZnCℓ_2(aq) + H_2(g)

Δείκτες είναι χρωστικές ουσίες που έχουν την ιδιότητα να μεταβάλλουν το χρώμα τους κατά την προσθήκη οξέων ή βάσεων. Οι περισσότεροι δείκτες είναι ουσίες που συναντάμε στη φύση και περιέχονται σε ορισμένα φυτικά προϊόντα (πχ. Κόκκινο λάχανο, τσάι κά).

Οξέα κατά Arrhenius

Οξέα ονομάζονται οι ενώσεις οι οποίες όταν διαλυθούν στο νερό δίνουν κατιόντα υδρογόνου (Η⁺).

Πχ.

■ Υδροχλώριο : HCℓ_(aq) → H⁺_(aq) + Cℓ^-_(aq)

■ Θειικό οξύ : Η₂SO_4(aq) → 2H⁺_(aq) + SO₄^2-_(aq)

■ Νιτρικό οξύ : ΗΝΟ_3(aq) → H⁺_(aq) + ΝΟ₃^-_(aq)

Παρατηρούμε ότι όλα τα οξέα δίνουν H⁺_(aq) έτσι εξηγεί ο Arrhenius τις κοινές ιδιότητες των οξέων.

Ερωτήσεις ( θέλουν λίγο ψάξιμο)

1. Ποιους άλλους δείκτες (πρωτολυτικούς) μπορούμε να συναντήσουμε στη φύση;
2. Πως μπορούμε να διαπιστώσουμε αν το αέριο που ελευθερώνουν οι αντιδράσεις των οξέων με τα ανθρακικά άλατα είναι Η₂ ή CO₂;
3. Ποια μέταλλα δεν αντιδρούν με τα οξέα; (δώστε δύο παραδείγματα)
4. Αν προσθέσουμε ένα κομματάκι από φύλο Zn σε αραιό διάλυμα HCℓ σε ποιο σημείο σχηματίζονται οι πρώτες φυσαλίδες Η₂ ;
5. Τι θα συμβεί (αντίδραση) αν στο νερό διαλύσουμε τις παρακάτω ουσίες;

α. ΗBr   β. ΗCℓO₄   γ. HI   δ. HCOOH    ε. H₃PO₄

Η οξύτητα όλων των διαλυμάτων των οξέων δεν είναι ίδια γιατί ; (to be continued)