ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΣΕ ΥΨΗΛΟ ΥΨΟΜΕΤΡΟ

Στέφανος  Ξενικάκης 

Η απόδοση σε αθλήματα μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων, όπως η ποδηλασία, ο μαραθώνιος, η κολύμβηση, αλλά και σε στα περισσότερα ομαδικά αθλήματα, όπως είναι το ποδόσφαιρο και η καλαθοσφαίριση εξαρτάται μεταξύ άλλων, από την αντοχή. Λέγοντας αντοχή αναφερόμαστε στην ικανότητα ενός αθλητή να προσλαμβάνει, να μεταφέρει και να χρησιμοποιεί οξυγόνο προκειμένου να επιτελείται μια σειρά αερόβιων οξειδωτικών διεργασιών, με τελικό σκοπό την παραγωγή ενέργειας που είναι απαραίτητη για την επιτέλεση ενός αθλήματος με υψηλή ένταση. Όσο μεγαλύτερη η ικανότητα χρησιμοποίησης οξυγόνου τόσο και καλύτερη η αντοχή. Ο επιστημονικός όρος που περιγράφει  την αντοχή είναι η μέγιστη αερόβια ικανότητα, γνωστή και ως μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2max). Σε αθλητές αντοχής ο ρυθμός αυτός μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει τα 6 λίτρα οξυγόνου το λεπτό ενώ η αντίστοιχη τιμή για ένα μέσο απροπόνητο, αλλά υγιή άνθρωπο είναι γύρω στα 2 λίτρα το λεπτό.  Οι παράγοντες που καθορίζουν την μέγιστη αερόβια ικανότητα είναι εκείνοι που εμπλέκονται στη διαδικασία της δέσμευσης (πνεύμονες-αίμα), μεταφοράς (καρδιά-αίμα) και κατανάλωσης του οξυγόνου στους ασκούμενους μύες.

Παρόλο που η προπόνηση μέσα από μια σειρά βιολογικών προσαρμογών τόσο στο πνευμονικό και το καρδιαγγειακό σύστημα, όσο και στο μυϊκό συστήματος μπορεί να προκαλέσει βελτίωση της μέγιστης αερόβιας ικανότητας, πολλές φορές οι αθλητές προσπαθούν να επιτύχουν αυτό τον στόχο με τεχνητούς τρόπους. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος το επίκεντρο των προσπαθειών ήταν η βελτίωση της ποιότητας του αίματος και πιο συγκεκριμένα η αύξηση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια περιέχουν αιμοσφαιρίνη (μία πρωτεΐνη) η οποία δεσμεύει και μεταφέρει το οξυγόνο στους ασκούμενους μύες κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Πάνω σε αυτή ακριβώς τη διαπίστωση, έχει στηριχτεί ολόκληρη η ‘φιλοσοφία' και κατ' επέκταση η βιομηχανία του blood doping, με άμεσο στόχο την αύξηση της συγκέντρωσης της αιμοσφαιρίνης στο αίμα, άρα την αυξημένη μεταφορά του διαθέσιμου οξυγόνου στους ασκούμενους μυς και κατά συνέπεια την αύξηση της αντοχής. Η αύξηση της αντοχής παρατείνει το χρόνο έως την εξάντληση και επιφέρει καλύτερες επιδόσεις.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι αύξησης του αίματος όπως: 1) προπόνηση υψομέτρου, 2) αυτομετάγγιση, 3) Ερυθροποιητίνη (EPO)  και 4) υποκατάστατα αίματος. 

Προπόνηση σε υψόμετρο θεωρείται ένα φυσικό «ντοπάρισμα αίματος». Η διαμονή και η προπόνηση σε υψόμετρα τουλάχιστον 1500 μέτρων πάνω από το επίπεδο της θάλασσας προκαλεί βελτίωση του αιματολογικού προφίλ. Η ευεργετική αυτή δράση προκαλείται λόγω της χαμηλότερης μερικής πίεσης του οξυγόνου που προάγει την αιμοποίηση στον οργανισμό των αθλητών, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο αιματοκρίτης, η συγκέντρωση της αιμοσφαιρίνης και κατά συνέπεια η αντοχή των αθλητών. Δεν είναι τυχαίο πως οι περισσότεροι χρυσοί Ολυμπιονίκες σε μαραθώνιους και άλλα αγωνίσματα αντοχής είναι Κενυάτες ή Αιθίοπες, δηλαδή αθλητές που όλο το χρόνο ζουν και προπονούνται σε μεγάλο υψόμετρο. Επίσης δεν είναι τυχαίο πως μεγάλοι ποδοσφαιρικοί ευρωπαΐκοί σύλλογοι, την περίοδο της θερινής προετοιμασίας καταφεύγουν σε προπονητικά κέντρα της ορεινής κεντρικής Ευρώπης. Επιστημονικές μελέτες των τελευταίων ετών έχουν δείξει πως το μοντέλο του "live high - train low" επιφέρει και τα μέγιστα αποτελέσματα. Με απλά λόγια αυτό το μοντέλο προτείνει η προπόνηση να γίνεται σε χαμηλότερο υψόμετρο (train low) όπου μπορεί να πραγματοποιείται έντονη προπόνηση, ενώ τις υπόλοιπες ώρες οι αθλητές να βρίσκονται σε μεγαλύτερο υψόμετρο (live high). Σε αυτά τα δεδομένα βασίζονται και οι ειδικές σκηνές υψομέτρου που έγιναν ιδιαίτερα διάσημες στους ολυμπιακούς αγώνες της Αυστραλίας.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Αυτομετάγγιση

Η τεχνική του ντοπαρίσματος αίματος με τη μέθοδο της αυτομετάγγισης στηρίζεται στην αφαίρεση-αποθήκευση 500-1000 ml αίματος ή 250 - 500 ml ερυθρών αιμοσφαιρίων και στην επανέγχυση τους στον ίδιο αθλητή πριν τους αγώνες.

Ερυθροποιητίνη (ΕΡΟ)

Ερυθροποιητίνη (ΕPO) είναι μια ορμόνη που παράγεται κυρίως από τους νεφρούς που διεγείρει τον μυελό των οστών προάγοντας την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Υποκατάστατα αίματος

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν ουσίες που αποτελούν την τελευταία λέξη της «μόδας». Τα υποκατάστατα αυτά δρουν σαν την αιμοσφαιρίνη προσλαμβάνοντας οξυγόνο από τους πνεύμονες και το απελευθερώνουν στους ασκούμενους μύες.

 

 

Πηγή : http://www.gseelassonas.gr/bolleu/proponetika-themata/oi-olumpiakes-protimeseis-ton-athleton-antokhes-proponese-se-upsometro-ntoparisma-aimatos-epo-sun.html

 

Φωτογραφία : http://www.dromeasclub.gr/ClientFiles/photo12/dromeas1226.jpg